عرف و به تبع آن قانون مدنی شرایطی پیش‌بینی نموده است که در آن فردی نسبت به بازپرداخت دیون و مطالبات دیگری اقدام به ضمانت او می‌کند تا در شرایطی که مدیون اصلی در موعد مقرر دین خود را پرداخت نکند، ضامن دین او را پرداخت کند. اما در صورت فوت ضامن چه شرایطی از نظر حقوقی پیش می‌آید؟ اصولا ورثه هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال تعهدات، دیون و یا سایر الزامات ضامن متوفی ندارند، زیرا هرکس مسئول ایفای تعهدات خود در برابر سایرین است. در این مطلب به بررسی احکام ضمانت بعد از فوت ضامن و شرایط آن می‌پردازیم.

مسئولیت پرداخت در زمان فوت ضامن و شرایط آن

فوت ضامن و شرایط آن در زمینه مسئولیت پرداخت موضوع مهمی است که باید به طور دقیق بررسی شود. مسئولیت پرداخت در صورت فوت ضامن، اموال به جا مانده از او است. این یعنی زمانی که ضامن فوت می‌کند، طلبکار می‌تواند طلب خود را با استفاده از اموال او وصول نماید.

نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که از آنجایی که او هم طلبکار است، پیش از آنکه ترکه (اموال و دارایی‌ها) میان وراث تقسیم بشود باید طلب او پرداخته شود. اگر ضامن برای ضمانت وثیقه عینی هم داده باشد، طلبکار به دلیل آنکه حق عینی در رابطه با آن مورد وثیقه دارد، در مقابل ورثه اولویت داشته و ابتدا به میزان طلب او از آن برداشته می‌شود.

فوت ضامن و شرایط آن در ضمانت بانکی

در صورتی که فرد به بانک بدهکار باشد و تنها یک ضامن داشته باشد و آن ضامن هم فوت کرده باشد، بانک نمی‌تواند همه اموال ضامن را به عنوان طلب خود بردارد. در چنین شرایطی جزو غرما (تقسیم اموال بدهکار ورشکسته) قرار می‌گیرد تا نسبت به طلبی که دارد به او حصه‌ای (سهم) برسد. زیرا این امکان وجود دارد که شخص ضامن به غیر از بانک طلبکاران دیگری هم داشته باشد.

فوت ضامن و شرایط آن در مسئولیت وراث

در بحث فوت ضامن و شرایط آن، موقعیتی را تصور کنید که ضامن هیچ اموالی از خود به جا نگذاشته باشد و یا اینکه تمام اموال او کفایت تمام دین را ندهد. در این شرایط نسبت به مازاد طلب، وراث آن ضامن هیچ مسئولیتی ندارند و بانک نمی‌تواند به منظور وصل طلب خود، به ورثه ضامن مراجعه کند.

حق طبیعی ورثه ضامن برای مراجعه به دادگاه

این نکته مهم را در نظر داشته باشید به دلیل آنکه ضامن مدیون اصلی و نهایی به شمار نمی‌رود، اگر در صورت فوت ضامن، بانک یاطلبکار، دین خود را از ترکه ضامن وصول نماید، ورثه ضامن این حق طبیعی را دارند که به دادگاه مراجعه کنند و علیه مدیون اصلی( شخصی که متعهد به پرداخت بوده است) دادخواست مطالبه وجه بدهند. زیرا مدیون اصلی در برابر ضامن مسئول به پرداخت بوده است.

نتیجه گیری

نیاز عموم مردم به وکلا در بسیاری از موارد مانند فوت ضامن و شرایط آن قطعی است. در واقع بسیاری از کارهای حقوقی ما باید به دست وکیل انجام شوند. از طرفی در بسیاری از دعاوی حقوقی به منظور جلوگیری از ضررهای مالی سنگین نیاز به داشتن تیمی از وکلای حرفه‌ای داریم که شرایط را برای ما آسان‌تر کرده و با علم خود پیروزی ما را در پرونده رقم بزنند.

هرمس لایرز یک دفتر وکالت و مشاوره حقوقی با حضور جمعی از وکلای باتجریه و پایه یک دادگستری است که خدمات حقوقی خود را در زمینه ارائه مشاوره و قبول وکالت در کلیه دعاوی مدنی، جزایی و خانوادگی ارائه می‌کند. مخاطبان جهت مشاوره حقوقی و اعطای وکالت در شهر تهران و سایر شهرها می‌توانند با تیم کارشناسان مجموعه هرمس لایرز در ارتباط باشند.

سوالات متداول

آیا در بحث وام دانشجویی بعد از فوت ضامن، احکام ضمانت در این شرایط هم قابل اجرا است؟

فوت ضامن و شرایط آن در بحث وام دانشجویی نیز صدق می‌کند. پاسخ این پرسش مثبت است. همچنین اگر بازمانده ضامن در قید حیات باشد تا یک چهارم از حقوق او کسر می‌شود.

آیا احکام ضمانت در خصوص وصول مهریه قابل اجرا است؟

فوت ضامن و شرایط آن در خصوص چگونگی وصول مهریه بعد از فوت ضامن نیاز به این دارد که شما بر علیه کلیه ورثه دعوی مطالبه مطرح کنید.

آیا فردی که فوت کرده است اما برای افرادی دیگر در بانک‌های مختلف ضامن شده بود ممکن است برای بازماندگانش در صورت عدم پرداخت اقساط، از جانب وام گیرندگان مشکلی ایجاد شود؟

فوت ضامن و شرایط آن در مساله بازماندگان مطابق ماده 231 قانون امور حسبی، دیون موجل (مهلت تعیین شده) متوفی حال می‌شود. ثانیا ترکه شخصیت حقوقی مستقلی دارد و دیون از محل اموال ضامن متوفی قابل برداشت است. مگر آنکه ورثه پیش از ادای دیون، اقدام به تقسیم اموال نمایند که در این شرایط، هر یک به نسبت سهم الارثی که در مقابل طلبکار دارند، دارای مسئولیت می‌باشند.

شخصی ضامن وامی شده است و اکنون هم از دنیا رفته است و ورثه نیز هیچ ارثی دریافت نکرده‌اند. از طرفی وام گیرنده وام‌های خود را پرداخت نکرده است و بانک تمامی حساب‌ها را به وسیله اجراییه مسدود کرده است. آیا به لحاظ قانونی مساله بدهی پیش می‌آید؟

در این جا نیز احکام فقهی و قانونی فوت ضامن و شرایط آن صدق می‌کند. در این شرایط باید علیه بانک طرح دعوی شود. همچنین شما صرفا به میزان سهم الارث و ماترک مسئولیت دارید.

در شرایطی که شخصی ضامن یک وام در بانک بوده فوت کند و اموالی هم نداشته باشد، آیا با توجه به احکام فوت ضامن و شرایط آن، بانک می‌تواند بر اساس گواهی کسر از حقوق ارائه شده در زمان حیات ضامن، از ورثه او مطالبه وجه نماید و یا اینکه حقوق مستمری همسر او را برداشت کند؟

در صورت فوت ضامن در صورتی که مطابق متن سوال برای متوفی اموالی نباشد و ورثه قبول ترکه نکرده باشند، مسئولیتی نخواهند داشت و از حقوق مستمری همسر هم به هیچ عنوان قابل وصول نمی‌باشد. همچنین حسب توضیحات بانک حق چنین اقدامی را ندارد.