طلاق یکی از مکروه‌ترین احکام در دین اسلام است که حلال شمرده شده! باوجوداینکه همواره توصیه به عدم انجام آن شده؛ اما اتفاقی است که در بسیاری از موارد نمی‌توان از آن اجتناب کرد. در قوانین اسلامی طلاق حقی است که متعلق به مرد بوده و زنان فقط مشروط به یکسری شرایط خاص از این حق برخوردار می‌شوند. در این مقاله قصد داریم در ابتدا طلاق از طرف زن را تعریف کنیم و سپس موارد و شرایط موردنیاز برای این کار را ازنظر قانونی برشماریم. با ما همراه باشید!
شرایط طلاق از طرف زن
تا پیش از ماده اصلاحی 1133 قانون مدنی ایران، مرد اختیارات تام و تمامی در طلاق داشت. به‌طوری‌که هر زمان که می‌خواست و به هر دلیلی که بود، می‌توانست اقدام به طلاق و جدایی کند؛ اما این ماده اصلاحی اوضاع را کمی تغییر داد. ماده ذکرشده به این صورت است که مرد می‌تواند با رعایت شرایط مقرر موجود در این قانون با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را داشته باشد. یعنی تقاضای طلاق از سوی مرد را مشروط به یکسری شرایط کرد.
گاهی پیش می‌آید که زن تحمل ادامه زندگی را ندارد و تحت هر شرایطی می‌خواهد جدا شود. قانون طلاق در ایران به‌گونه‌ای است که دست زن را برای طلاق در بسیاری از جاها بسته و به همین دلیل وکالت خانواده در شرایطی که زن هیچ‌گونه نمی‌تواند به زندگی ادامه دهد و مرد نیز با طلاق و جدایی موافق نیست، یکسری موارد را برای طلاق از طرف زن پذیرفته است تا در چنین شرایطی آسیب‌های سنگین به زوجه و زندگی مشترک وارد نشود.
ازاین‌رو همان تبصره اصلاحی 1133 اذعان می‌دارد که زن نیز می‌تواند با وجود شرایط مقرر در مواد (1119)، (1129) و (1130) این قانون، از دادگاه تقاضای طلاق کند. این موارد شامل سه موقعیت مختلف است که زن می‌تواند طی آن برای طلاق اقدام کند؛ اما در ماده 1129 قانون مدنی به یک مورد دیگر هم اشاره شده است که این 4 موقعیت را در ادامه به‌طور کامل شرح می‌دهیم.
موارد طلاق به خواست زن
در بند پیش گفتیم که زن در چهار موقعیت مختلف می‌تواند برای طلاق اقدام کند که این موقعیت‌ها در بندهای 1119، 1129 و 1130 قانون مدنی آمده‌اند. در این موارد حتی اگر زوج به طلاق راضی نباشد؛ اما زوجه قصد طلاق داشته باشد، دادگاه حکم به طلاق خواهد داد. در ادامه هریک از این موارد را به‌تفصیل شرح می‌دهیم. این چهار مورد عبارت‌اند از:
- وکالت در طلاق برای زوجه
- عدم پرداخت نفقه از سوی زوج
- عسر و حرج زوجه
- غیبت زوج بیش از 4 سال
1) وکالت در طلاق
این مورد یکی از موارد طلاق از طرف زن در قانون ایران است که در آن زوج از ابتدا به زوجه وکالت در طلاق می‌دهد که چنانچه یکسری شرایط خلاف آنچه از اول توافق کرده‌اند به وجود آید، زن با اثبات آن در دادگاه می‌تواند طلاق بگیرد. زن و مرد می‌توانند پیش از جاری شدن عقد یکسری شروط را بنویسند و بر روی آن توافق کنند.
صرفاً در صورتی زن می‌تواند از طریق وکالت در طلاق، طلاق بگیرد که یکی از این شروط نقض شود و او بتواند این مورد را در دادگاه اثبات کند. دقت کنید که وکالت در طلاق می‌تواند مطلق یا مشروط به حصول شرایط خاصی باشد که در صورت مورد اول، زن درهرصورت می‌تواند برای طلاق اقدام کند.
2) عدم پرداخت نفقه یا عجز از پرداخت نفقه
در این مورد که در ماده 1129 قانون مدنی به آن اشاره شده است، اگر دو حالت در مورد نفقه پیش بیاید، زن می‌تواند به حاکم درخواست طلاق دهد. این دو حالت زمانی است که شوهر از دادن نفقه استنکاف می‌ورزد یا شوهر ناتوان از پرداخت نفقه است. قانون بین این دو حالت تفاوتی قائل نشده و درهرصورت زن اگر برای طلاق به دادگاه مراجعه کند، قاضی با استفاده از موارد مربوط به طلاق از طرف زن می‌تواند طلاق او را بگیرد.
3) عسر و حرج زوجه
این مورد در ماده 1130 قانون مدنی ذکر شده است که به‌موجب آن اگر شرایطی پیش بیاید که ادامه زندگی برای زوجه با مشقت همراه باشد و او نتواند این شرایط را تحمل کند، می‌تواند به دادگاه تقاضای طلاق دهد؛ اما عسر و حرج هر چیزی را شامل نمی‌شود و در قانون موارد بخصوصی برای آن در نظر گرفته شده است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
- اگر زوج به مدت شش ماه متوالی یا نه ماه متناوب در طول یک سال زندگی، خانواده را ترک کند و عذر موجهی هم نداشته باشد.
- اگر زوج به یکی از انواع مختلف مواد مخدر معتاد باشد یا مبتلابه مشروبات الکلی باشد.
- اگر زوج به مدت 5 سال یا بیشتر، به‌صورت قطعی محکوم و زندانی شود.
- اگر زوج به ضرب و شتم زوجه بپردازد یا از او به هر روش دیگری سوءاستفاده کند.
- اگر زوج به یک بیماری صعب‌العلاج جسمی یا روانی دچار شود و این مسئله زندگی مشترک را مختل کند.
البته این نکته نیز قابل‌یادآوری است که عسر و حرج زوجه در قانون مدنی، حصری نیست و اگر مورد دیگری باشد که بتواند مصداق عسر و حرج زوجه قرار بگیرد، او می‌تواند با اثبات آن مورد در دادگاه از طریق اختیارات قانون برای طلاق از طرف زن از همسرش جدا شود.
4) غیبت شوهر بیش از 4 سال
بر طبق آنچه در ماده 1029 قانون مدنی آورده شده است: «هر زمان شخصی چهار سال تمام غایب یا مفقودالاثر باشد، زن او می‌تواند تقاضای طلاق کند. در این زمان با رعایت ماده 1023 حاکم او را طلاق می‌دهد». این ماده این معنی را دارد که اگر زوج به مدت 4 سال مفقودالاثر باشد و هیچ خبری از او در دسترس نباشد، زوجه می‌تواند مشروط به رعایت یکسری تشریفات درخواست طلاق بدهد.
این تشریفات به این صورت است که در یکی از روزنامه‌های محلی و یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار در سه دفعه متوالی آگهی منتشر کند و یک سال از زمان انتشار آخرین آگهی گذشته باشد. در این صورت چنانچه زوج پیدا نشود، زوجه می‌تواند طلاق بگیرد.
شرایط دادخواست طلاق از طرف زن
برای اینکه به این نوع طلاق رسیدگی شود، باید ابتدا یک دادخواست تنظیم کرده و آن را به دادگاه خانواده تقدیم کنید. بعدازآن یک آزمایش در پزشکی قانونی برای طلاق انجام می‌شود و دادخواست از طرف دادگاه بررسی می‌شود. این دادخواست باید یکسری شرایط را داشته باشد تا از طرف دادگاه مورد تأیید قرار بگیرد.
اگر شرایط لازم برای درخواست طلاق وجود نداشته باشد، دادخواست رد می‌شود. در موقع رد، دادگاه یکی از قرارهای رد دادخواست، عدم استماع یا عدم صلاحیت را صادر می‌کند که هریک به این معنا است که دادخواست شما به دلیل متفاوتی رد شده است. شرایط دادخواست طلاق از طرف زن به شرح زیر است:
1) شرکت در جلسات مشاوره
پیش از هر کاری زوجین باید در جلسات مشاوره دادگاه خانواده شرکت کنند. این لازمه رسیدگی دادگاه به دادخواست موردنظر است.
2) دادخواست باید به طرفیت دادگاه خانواده باشد
اگر به‌اشتباه، دادخواست خود را به دادگاه دیگر به‌جز دادگاه خانواده بفرستید، قرار عدم صلاحیت صادر می‌شود.
3) داشتن شرایط کلی دادخواست
در ماده 51 قانون آیین دادرسی مدنی یکسری شرایط کلی برای دادخواست تعیین شده است که دادخواست شما باید از آن‌ها تبعیت کند. ازجمله این موارد می‌توان به درج مشخصات خواهان و خوانده، ذکر تعیین خواسته، ذکر آنچه خواهان از دادگاه تقاضا دارد و… اشاره کرد.
4) داشتن یکی از موارد طلاق به درخواست زن
پیش‌ازاین موارد طلاق از طرف زن را به‌طور کامل بررسی کردیم. برای اینکه شما ازنظر قانون حق طلاق پیدا کنید، باید یکی از این شرایط را داشته باشید. دقت کنید که اگر زنی مدعی باشد که در شرایطی قرار دارد که حق طلاق برای او به وجود آمده است، به‌هیچ‌وجه برای اقدام به طلاق گرفتن کافی نیست و باید بتواند ادعای خود را در دادگاه ثابت کند.
مدارک موردنیاز برای طلاق به خواست زن
برای طلاق گرفتن زوجه یکسری مدارک موردنیاز است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
- به همراه داشتن شناسنامه و کارت ملی
- سند ازدواج رسمی که در صورت در دسترس نبودن اصل آن، باید رونوشتی از سند را از دفترخانه ثبت تحویل بگیرید.
- اگر مدارک دیگری بین زوجین وجود دارد که در روند پرونده می‌تواند کمک‌کننده باشد، حتماً به همراه طرح دادخواست طلاق تحویل داده شود. چنانچه این مدارک فقط منحصر به یک نفر است نیز موردی ندارد.
- چنانچه زن وکالت در طلاق داشته باشد، حتماً باید برای زوج وکیل بگیرد و اگر برای خودش هم وکیل بگیرد، دیگر نیازی به حضور او در دادگاه نیست.
مهریه در طلاق با درخواست زن
در خصوص طلاق از طرف زن در ماده 1146 قانون مدنی آمده است که چنانچه زوجه نسبت به زوج کراهت داشته باشد و نخواهد به زندگی ادامه دهد، باید ضمن اثبات عسر و حرج، تمام یا بخشی از مهریه خود را نیز ببخشد تا بتواند از دادگاه تقاضای طلاق خلعی کند؛ اما گاهی پیش می‌آید که دررابطه‌با مهریه یک توافقی از قبل بین زوجین صورت گرفته است که در این صورت زوجه می‌تواند از آن توافق در دادگاه استفاده کند؛ اما شرط تنصیف دارایی فقط در طلاق از طرف مرد ممکن است.
مراحل طلاق از طرف زن
همان‌طور که پیش‌تر نیز در خصوص غیبت بیش از چهار سال زوج اشاره کردیم، طلاق گرفتن زن نیازمند انجام دادن یکسری تشریفات است. پیش از هر چیز باید این تشریفات در قانون طی شود تا به دادخواست شما رسیدگی کنند. این مراحل به شرح ذیل هستند:
- ثبت‌نام در سامانه تصمیم
این مرحله برای این است که بتوانید درخواست طلاق خود را ثبت کنید. اولین مرحله برای ثبت دادخواست طلاق ثبت‌نام در این سامانه است. - شرکت در جلسات مشاوره
بعد از ثبت‌نام و اخذ نوبت از سامانه، یکسری جلسات مشاوره برای زوجین از طرف دادگاه هماهنگ می‌شود که حتماً باید این مرحله را بگذرانند. - تنظیم دادخواست طلاق
طلاق از طرف زن با ثبت و تنظیم این دادخواست و تقدیم آن به دادگاه خانواده آغاز می‌شود. سپس دادگاه خانواده دادخواست را بررسی می‌کند و درصورتی‌که کلیه الزامات موردنظر دادگاه را داشت، آن را به جریان می‌اندازد. - جلسه دادرسی
در این جلسه دادگاه می‌خواهد بیاناتی را که زن در خصوص ادعاهایش در دادخواست طلاق دارد، بشنود و چنانچه زن بتواند ادعاهای خود را اثبات کند، دادگاه طلاق را صادر خواهد کرد. - مرحله تجدیدنظر
این مورد برای وقتی است که یکی از طرفین به‌حکم دادگاه اعتراض داشته باشد و درنتیجه درخواست تجدیدنظر می‌دهد. - مرحله فرجام‌خواهی
وقتی رأی دادگاه تجدیدنظر صادر می‌شود، هریک از طرفین می‌توانند در دیوان عالی کشور تقاضای فرجام‌خواهی کنند. - خواندن صیغه طلاق
وقتی حکم قطعی طلاق صادر می‌شود، دادگاه 6 ماه به زوجین مهلت می‌دهد که به یکی از دفاتر طلاق و ازدواج مراجعه کرده و صیغه طلاق را جاری کنند.
نفقه و اجرت‌المثل در طلاق گرفتن از طرف زن
بعد از طلاق در قانون اسلامی یک مدت‌زمانی تحت عنوان عده در نظر گرفته می‌شود که در آن زن باید صبر کند و با هیچ مرد دیگری در ارتباط زناشویی قرار نگیرد. در این مدت‌زمان زوج موظف است مبلغی تحت عنوان نفقه را به زوجه پرداخت کند؛ اما این مورد در خصوص ازدواج‌هایی که دخول انجام نشده، منتفی است و نفقه هم به زوجه تعلق نمی‌گیرد.
اجرت‌المثل نیز پس از طلاق از طرف زن بر اساس تعداد سال‌های ازدواج تا طلاق و نیز بر اساس میزان ثروت مرد تعیین می‌شود. این مبلغ معمولاً از طرف کارشناس رسمی دادگستری تعیین شده و او در این خصوص تصمیم می‌گیرد.
طلاق از طرف زن در دوران عقد
در ازدواجی که در آن دخول انجام نشده باشد، زن در حین طلاق می‌تواند نصف مهریه را مطالبه کند و چنانچه انجام شده باشد، کل مهریه به او تعلق می‌گیرد. درواقع در چنین حالتی تفاوت چندانی با طلاق در زمان پس از دوران عقد ندارد.
طلاق غیابی از طرف زن
منظور از طلاق غیابی از طرف زن همان حالتی است که مرد مفقودالاثر شده باشد و خبری از او نباشد. چنانچه در بالا توضیح داده شد، در چنین حالتی زوجه می‌تواند پس از سه بار انتشار آگهی در روزنامه‌های کثیرالانتشار برای طلاق غیابی از زوج اقدام کند.
قانون جدید طلاق از طرف زن
پیش‌تر در زمان طلاق زوجین نیاز نبود هیچ‌گونه جلسه مشاوره‌ای بروند؛ اما در اصلاحیه جدید قانون مدنی تا سپری نکردن این جلسات طرفین حق حضور در دادگاه به‌منظور صدور حکم طلاق را ندارند. طلاق از طرف زن نیز از این قانون مستثنا نیست و طرفین باید ابتدا از طریق ثبت‌نام در سامانه تصمیم، وقت مشاوره بگیرند و سپس برای تنظیم دادخواست طلاق اقدام کنند. در قانون جدید آمده است که از مشاوران زن نیز برای این قبیل جلسات استفاده شود.
حقوق زن در طلاق با خواست زن
یکسری حقوق هست که در زمان طلاق به زن تعلق می‌گیرد و اینکه درخواست طلاق را خود زن بدهد، این حقوق را از وی نفی نمی‌کند؛ بنابراین بعد از طلاق حقوق زیر همچنان به قوه خود باقی هستند:
- مهریه یکی از حقوقی است که از زمانی که صیغه عقد خوانده می‌شود، به زن تعلق می‌گیرد و در هر شرایطی می‌تواند آن را از همسر طلب کند.
- حضانت فرزندان تا 7 سالگی با مادر است و اینکه او خود درخواست طلاق بدهد، مانع از این حق او نمی‌شود.
- زن می‌تواند پس از طلاق جهیزیه‌ای را که خود به خانه آورده است، پس بگیرد.
- درصورتی‌که زن در خانه مرد زندگی می‌کند و می‌تواند از وی تمکین کند، نفقه به او تعلق می‌گیرد و زوج موظف است آن را پرداخت کند.
مزایای طلاق به خواست زن توسط وکیل
طلاق از طرف زن یکی از سخت‌ترین دعواها در قانون مدنی ایران است و بسیار دشوارتر از آن است که خودتان به‌تنهایی بتوانید از پس آن برآیید. یک وکیل باتجربه و کاردان می‌تواند در این خصوص به شما کمک فراوانی کرده و به شما در روند دادرسی پرونده کمک کند. بسیاری از پیچ‌و‌خم‌های قانونی هست که شما از آن آگاهی ندارید و اگر بخواهید بدون مشورت گرفتن برای این موضوع اقدامی کنید، متأسفانه نتیجه‌ای نمی‌گیرید.
بنابراین بهتر است در ابتدا با یک وکیل باتجربه و کاردان در این مورد مشورت کنید تا شما را دراین‌باره راهنمایی کند. دقت کنید که باتجربه بودن وکیل بسیار مهم است و اگر حتی وکیل شما دانش تئوری زیادی در این زمینه داشته باشد؛ اما تجربه کافی را نداشته باشد، به‌احتمال‌زیاد نمی‌تواند راهی از پیش ببرد.
بهترین وکلای خانواده را از موسسه حقوقی رامان بخواهید!
موسسه حقوقی رامان یکی از بهترین مؤسسات حقوقی در تهران است که کادری از بهترین وکلای تهران را در اختیار دارد و در خصوص موضوعات مربوط به مشاوره طلاق و خانواده می‌تواند به شما عزیزان مشاوره دهد. موسسه حقوقی رامان دارنده یکی از بهترین کادرهای وکالت در تهران است که با در اختیار داشتن تیمی از وکلای باتجربه می‌تواند به شما این تضمین را بدهد که در صورت داشتن شرایط موردنظر دادگاه و قانون، در پروسه طلاق از طرف زن حتماً برد با شما است! موفقیت در طلاق را با وکلای موسسه حقوقی رامان تجربه کنید.
نتیجه‌گیری
طلاق یکی از رایج‌ترین مباحث در بین زوجین است که در سال‌های اخیر رشد چند برابری در کشور داشته است. قوانین مربوط به طلاق قدری پیچیده است و به‌راحتی نمی‌توان در مورد آن نتیجه‌گیری کرد. در قانون طلاق از دو طریق ممکن است؛ طلاق از طرف مرد و طلاق از طرف زن که طلاق از سوی زن محدودتر بوده و شرایط بخصوصی را طلب می‌کند. در این مقاله از موسسه حقوقی رامان کلیه شرایط و مصادیق طلاق برای زن در قانون را شرح دادیم و مراحل موردنیاز آن در دادگاه را بررسی کردیم.