در برخی از مواقع افراد به دنبال ثابت‌کردن نسبت خونی خود با والدینشان هستند. برای اثبات این موضوع از طریق روش‌های حقوقی باید مراحل مختلفی را طی کرد. پیش از اقدامات قانونی برای اثبات نسب باید مدارک مورد نیاز برای ثبت دادخواست را آماده کنید. ذکر این نکته حائز اهمیت است که تنها در صورت تثبیت نسبت خونی، افراد می‌توانند پس از فوت والدینشان ارث دریافت کنند. در ادامه درباره مراحل قانونی لازم برای اثبات این موضوع بیشتر می‌پردازیم.
امروزه با توجه به پیشرفت‌های علمی راه‌های بسیار زیادی برای ثابت‌کردن نسبت با پدر یا مادر وجود دارد. در صورت انجام آزمایشات ژنتیکی توسط آزمایشگاه‌ها با طی‌کردن چند مرحله قانونی و شرکت در جلسه دادگاه می‌توان نسب خود با والدین را به اثبات رساند. پس از آن فرد از نظر قانونی جزو وراث والدینش محسوب می‌شود. مدت‌زمان لازم برای انجام مراحل حقوقی به پیچیدگی پرونده و استفاده از یک وکیل خانواده بستگی دارد.
مدارک لازم برای ثابت‌کردن نسب
هر پرونده اثبات نسب باتوجه‌به شرایط متقاضی پیش‌نیازهای متفاوتی دارد. پیش از شروع کار بهتر است در مورد این موضوع مشاوره حقوقی دریافت کنید. سند ازدواج والدین به همراه استشهادیه دو مدرک اصلی برای رسیدگی به پرونده حقوقی محسوب می‌شوند. از دیگر مدارک الزامی برای ارائه به دادگاه هنگام ثبت دادخواست می‌توان به گواهی تولد اشاره کرد. ذکر این نکته حائز اهمیت است که تمامی متقاضیان باید وجود ایراد در گواهی تولد را از نظر حقوقی اثبات کنند.
امروزه با توجه به پیشرفت‌های پزشکی شرایط ثبت‌کردن نسب بسیار آسان‌تر شده است. با انجام آزمایشات ژنتیکی به آسانی می‌توان نسبت خود با والدین را اثبات کرد. شایان ذکر است در صورت پذیرفتن نسبت خونی فرزند توسط والدین پس از ارائه استشهادیه و برگزاری جلسه دادگاه نیازی به انجام آزمایشات نخواهد بود.
در جلسات دادگاه خانواده اگر پدر یا مادر ارتباط خونی با فرزندش را نپذیرد، قاضی حکم انجام آزمایشات ژنتیکی را صادر خواهد کرد. در صورت نداشتن مدارک مورد نیاز و یا عدم اطلاع از چگونگی گردآوری آنها می‌توانید یک وکیل متخصص در این زمینه اخذ کنید. وکلا با توجه به تخصص و تجربه بسیار زیاد به تمامی مراحل قانونی و چگونگی گردآوری مدارک لازم آشنایی دارند.
ثبت دادخواست حقوقی ثابت‌کردن نسب در دادگاه خانواده
پس از گردآوری مدارک موردنیاز و ارائه آنها به دادگاه باید فرم اثبات نسب را تکمیل کرد. در این حکم به مواردی مانند نام والد، نام متقاضی و دلایل فرد مبنی بر نادرست بودن گواهی تولد اشاره کرد. معمولاً پس از تکمیل فرم و ارائه آن به دادگاه پس از سه الی نه هفته به درخواست متقاضی پاسخ داده خواهد شد. در برخی از مواقع درخواست متقاضی برای برگزاری جلسه در دادگاه خانواده رد می‌شود.
دلیل رد شدن درخواست غالباً وجود نقص در مدارک ارائه شده به دادگاه است. گاهی اوقات برای تغییر گواهی تولد نیازی به ثبت دادخواست نخواهد بود. در برخی از مواقع نام والدین به صورت نادرست در گواهی تولد ثبت می‌شود. در صورت ثبت اطلاعات هویتی والدین به صورت نادرست با مراجعه به اداره ثبت احوال می‌توان آنها را تصحیح کرد.
به طور کلی اثبات نسب بدون در اختیار داشتن مدارک لازم در جلسات دادگاه ممکن نیست. سند ازدواج بین پدر و مادر فرد یکی از مدارک مورد نیاز برای موافقت با برگزاری جلسه در دادگاه خانواده محسوب می‌شود. بدون داشتن این سند یا عدم توانایی ارائه آن به دادگاه، طی‌کردن مراحل قانونی برای اثبات والدین واقعی افراد بسیار پیچیده خواهد بود.
ثابت‌کردن نسب بدون انجام آزمایشات ژنتیکی
همان‌طور که پیش‌تر به این موضوع اشاره کردیم انجام آزمایشات ژنتیکی یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای اثبات نسب محسوب می‌شود. در واقع امروزه برای بیش از نود درصد پرونده‌های ثابت‌کردن نسب از روش ذکرشده استفاده می‌کنند. دلایل کاربرد بسیار زیاد این آزمایش سریع بودن و دقت بالای نتایج آن است. در برخی از مواقع امکان انجام آزمایشات ژنتیکی برای اثبات والدین وجود ندارد. در این صورت قضات باید با توجه به مدارک ارائه‌شده برای پرونده تصمیم‌گیری کنند.
مدارک متعددی برای ثابت کردن نسب به دادگاه ارائه می‌شود. دادگاه در صورت عدم امکان انجام آزمایشات ژنتیکی می‌تواند به‌وسیله این مدارک برای پرونده تصمیم‌گیری کند. ذکر این نکته حائز اهمیت است که تصمیم‌گیری برای پرونده بدون در اختیار داشتن مدارک ژنتیکی موردنیاز اندکی پیچیده‌تر خواهد شد. متقاضیان در این صورت باید تعدادی از شاهدان را برای شهادت دادن به جلسه دادگاه بیاورند.
معمولاً در صورت عدم انجام آزمایشات ژنتیکی جهت اثبات نسب فرایند قانونی ثابت‌کردن این موضوع بسیار بیشتر طول می‌کشد. در چنین شرایطی دادگاه خانواده باید جلسات متعددی برای گرفتن شهادت از شاهدان برگزار کند. مشاوره با یک مؤسسه حقوقی پیش از ثبت دادخواست برای ثابت‌کردن نسب بدون امکان انجام آزمایشات می‌تواند به روند پرونده سرعت ببخشد.
ثابت‌کردن نسب پس از فوت والدین
در صورت فوت والدین باید پیش از انجام انحصار وراثت برای اثبات نسب اقدام کرد. در صورت اقدام پیش از انجام انحصار وراثت نام فرد در لیست وراث ثبت می‌شود. اگر متوفی دارای فرزندان دیگری باشد آزمایشات ژنتیکی از آنها گرفته خواهد شد. در واقع دادگاه خانواده در چنین شرایطی پس از دریافت استشهادنامه و دادخواست متقاضی، حکمی برای انجام آزمایشات ژنتیکی بر روی فرزندان متوفی صادر می‌کند. در ادامه به مراحل قانونی پرونده در چنین شرایطی بیشتر می‌پردازیم.
انحصار وراثت در ماه‌های ابتدایی پس از فوت فرد انجام می‌شود؛ از این جهت، افراد برای انجام مراحل حقوقی جهت تشکیل جلسه در دادگاه خانواده در سریع‌ترین زمان ممکن می‌توانند با مؤسسه حقوقی مشورت کنند. مشاوران یک مؤسسه حقوقی با توجه به شرایط فرد و در نظر گرفتن زمان اندک، سریع‌ترین راه انجام مراحل را به فرد معرفی خواهند کرد.
به طور کلی، در چنین شرایطی مشاوره حقوقی می‌تواند کمک بسیار زیادی به افراد کند. پس از تکمیل فرم و موافقت دادگاه با برگزاری جلسه می‌توان انجام انحصار وراثت برای تقسیم اموال متوفی را برای چند هفته تعویق انداخت. در واقع تا زمان مشخص‌شدن نتایج دادگاه نمی‌توان انحصار وراثت گرفت. انجام مراحل حقوقی چنین پرونده‌های در حدود پنج ماه طول می‌کشد.
راه‌های ثابت‌کردن نسب و موقعیت متناسب برای انتخاب هرکدام از آنها
به طور کلی می‌توان راه‌های اثبات نسب را در دو دسته کلی اثبات حقوقی و اثبات ژنتیکی قرار داد. در نظر داشته باشید امروزه بیشتر مواقع در صورت عدم تأیید نسبت خونی توسط والدین با کمک آزمایشات ژنتیکی حکم دادگاه مشخص می‌شود. همان‌طور که پیش‌تر به این موضوع اشاره کردیم در تمامی مواقع امکان انجام آزمایشات ژنتیکی برای ثابت کردن نسب وجود ندارد. قضات در چنین شرایطی با در نظر گرفتن عوامل مختلف برای پرونده حقوقی تصمیم‌گیری می‌کنند.
در صورت عدم امکان انجام آزمایشات ژنتیکی به دلایل مختلف مانند فوت پدر یا مادر، اهمیت دریافت مشاوره حقوقی پیش از انجام مراحل بیشتر می‌شود. قاضی پرونده در چنین شرایطی باید مدارک ارائه‌شده را به طور دقیق مورد بررسی قرار دهد. پس از بررسی موارد و اطمینان از صحت آنها می‌توان در مورد پرونده و چگونگی انجام امور حقوقی حکم صادر کرد.
ذکر این نکته حائز اهمیت است که در شرایط خاص ممکن است جلسات دادگاه و صدور حکم نهایی قاضی بیش از نه ماه نیز طول بکشد. در نظر داشته باشید احتمال عدم موافقت دادگاه با برگزاری جلسه در صورت عدم امکان انجام آزمایشات ژنتیکی بر روی والدین فرد بیشتر می‌شود. در ادامه به نحوه اثبات نسب برای دریافت نفقه بیشتر می‌پردازیم.
ثابت‌کردن نسب برای دریافت نفقه توسط فرزندان
فرزندان پسر تا سن هجده‌سالگی و فرزندان دختر تا هنگام ازدواج برای دریافت نفقه جهت تأمین هزینه‌های زندگی واجد شرایط هستند. در بسیاری از مواقع مادر فرزندان برای دریافت نفقه فرزندانش درخواست حکم اثبات نسب را ثبت می‌کند. در چنین شرایطی می‌توان در ابتدا به صورت توافقی برای دریافت نفقه توسط پدر اقدام کرد. در صورت انکار نسب فرزند توسط پدر باید به دستگاه‌های حقوقی برای اثبات این موضوع مراجعه کرد.
پس از ارائه مدارک مورد نیاز و تکمیل فرم مربوطه توسط مادر، دادگاه برای برگزاری اولین جلسه تاریخ تعیین می‌کند. در نظر داشته باشید احتمال عدم موافقت دادگاه به‌دلیل وجود نقص در مدارک ارائه‌شده وجود دارد. معمولاً طی‌کردن فرایند قانونی برای دریافت حکم دادگاه نزدیک به دو ماه طول می‌کشد. در حین برگزاری اولین جلسه دادگاه باید تمامی شاهدان پرونده در مکان برگزاری دادگاه حضور پیدا کنند.
پس از برگزاری دادگاه، قاضی در صورت نیاز درخواست انجام آزمایشات ژنتیکی را ثبت می‌کند. با انجام این آزمایشات به آسانی می‌توان از نسب خونی بین پدر و فرزند اطمینان حاصل کرد. پس از انجام آزمایش و در صورت اثبات نسب قاضی، پدر را از نظر قانونی موظف به پرداخت مبلغ مشخصی به‌عنوان نفقه خواهد کرد.
ثابت‌کردن نسب برای دریافت ارث
در صورتی که دادخواست اثبات نسب را در هنگامی که والدین در قید حیات هستند ثبت کنید، روند قانونی بسیار آسان‌تر خواهد بود؛ دلیل این موضوع امکان انجام آزمایشات ژنتیکی برای اثبات ارتباط فرزند با والدین است. در نظر داشته باشید در بسیاری از مواقع در هنگام برگزاری جلسات دادگاه، والدین داشتن فرزند را انکار می‌کنند. در چنین شرایطی در صورت عدم توافق بر سر این موضوع قاضی حکم انجام آزمایشات ژنتیکی را صادر خواهد کرد.
در نظر داشته باشید تمامی افراد باید به آزمایشگاه تعیین‌شده توسط دادگاه مراجعه کنند. گاهی اوقات دادگاه آزمایشگاه خاصی را برای انجام آزمایشات مشخص نمی‌کند. در چنین شرایطی محل انجام آزمایشات ژنتیکی اهمیتی نخواهد داشت. با این وجود صحت نتایج پیش از ارائه مدرک به دادگاه باید توسط مسئولین حقوقی مربوطه مورد بررسی قرار بگیرد.
ذکر این نکته حائز اهمیت است برخی از قضات دریافت استشهادنامه را برای صدور حکم کافی می‌دانند. در واقع برای چنین موقعیت‌هایی نیازی به مراجعه شاهدان به دادگاه برای شهادت دادن نخواهد بود. این موضوع برای پرونده‌هایی که در آن انجام آزمایشات ژنتیکی امکان‌پذیر است، صدق می‌کند. در صورت عدم امکان انجام آزمایشات ژنتیکی، ارائه شهادت توسط شاهدان در جلسات دادگاه خانواده الزامی به‌حساب می‌آید.
شرایط ثابت‌کردن نسب مادر و چگونگی مراجعه به دادگاه برای اثبات این موضوع
اکثر پرونده‌های مربوط به اثبات نسب برای مشخص‌کردن پدر واقعی افراد است. با این وجود در برخی از مواقع افراد خواهان ثبت نام مادر واقعی خود در گواهی تولد و شناسنامه هستند. چنین شرایطی بیشتر برای فرزندان پرورشگاهی پیش می‌آید. پس از رسیدن به سن قانونی این افراد به دادگاه خانواده مراجعه کرده و درخواست بررسی پرونده خود را ثبت می‌کنند. برای تثبیت نسبت خونی مادر نیز می‌توان از آزمایشات ژنتیکی برای تعیین حکم دادگاه کمک گرفت.
بسیاری از افراد برای اثبات نسب مادر خود از یک مؤسسه حقوقی مشاوره می‌گیرند. این مؤسسات با توجه به تجربه بسیار زیاد می‌توانند درباره نحوه طی‌کردن مراحل قانونی برای رسیدن به نتیجه در سریع‌ترین زمان ممکن به افراد کمک کنند. در صورت عدم امکان انجام آزمایشات پزشکی به‌دلیل فوت مادر داشتن تعدادی شاهد برای شهادتدادن در دادگاه الزامی به‌حساب می‌آید.
گاهی اوقات مادر به طور پنهانی و بدون اطلاع به پدر، حضانت فرزند را به پرورشگاه واگذار می‌کند. در چنین شرایطی پدر فرزند می‌تواند با گردآوری مدارک لازم جهت شکایت از مادر و پس‌گرفتن حضانت فرد اقدام کند. در صورت موافقت دادگاه می‌توان به پرورشگاه مراجعه کرده و کودک را برای انجام آزمایشات لازم به آزمایشگاه برد.
درخواست تجدیدنظر در صورت عدم موافقت دادگاه با برگزاری جلسه جهت ثابت‌کردن نسب
همان‌طور که پیش‌تر به این موضوع اشاره کردیم در بسیاری از مواقع دادگاه خانواده با درخواست برگزاری جلسه دادگاه خانواده موافقت نمی‌کند. در صورت وقوع چنین شرایطی بهتر است به یک مؤسسه حقوقی مراجعه کنید. متخصصان حقوقی یک مؤسسه با بررسی پرونده به طور دقیق دلایل رد درخواست را شناسایی و راهکارهایی برای رفع آن ارائه خواهند کرد. در اکثر مواقع دلیل اصلی ردشدن درخواست اثبات نسب نبود مدارک کافی در پرونده ارائه‌شده است.
بسیاری از افراد خواهان رسیدگی به پرونده در کوتاه‌ترین زمان ممکن هستند. معمولاً متقاضیان تا سه هفته پس از رد درخواست برگزاری جلسه توسط دادگاه خانواده امکان ارسال درخواست تجدیدنظر دارند. با بررسی پرونده و رفع نواقص آن در سریع‌ترین زمان ممکن می‌توان درخواست تجدیدنظر را ثبت کرد. پس از بررسی و موافقت برای تشکیل جلسه دادگاه خانواده تاریخ تعیین می‌شود.
ذکر این نکته حائز اهمیت است که تاریخ تشکیل دادگاه معمولاً بین سه تا پنج هفته پس از ثبت درخواست خواهد بود. پس از بررسی پرونده و صدور حکم نهایی در صورت تشخیص ارتباط بین فرزند و مادر توسط دادگاه، برای فرد یک شناسنامه جدید صادر می‌شود. گواهی تولد افراد در چنین شرایطی نیز در قسمت والدین دچار تغییر خواهد شد.
شرایط ثابت‌کردن نسب توسط والدین چند سال پس از تولد فرزند
در بسیاری از مواقع افراد خواهان اثبات ارتباط خود با فرزندانشان هستند. درصورتی‌که والدین فرزند خود را گم کرده و پس از مدتی در پرورشگاه پیدا کنند باید درخواست اثبات نسب بدهند. برای ثبت این درخواست می‌توان به دستگاه‌های قانونی مانند دادگاه خانواده مراجعه کرد. در دادگاه خانواده پس از بررسی دقیق پرونده در مورد این موضوع حکمی صادر خواهد شد. در نظر داشته باشید صدور حکم برای چنین پرونده‌هایی در زمان کوتاهی انجام می‌گیرد.
پس از بررسی پرونده و استشهادنامه‌ها دادگاه درخواست انجام آزمایشات را به پرورشگاه مورد نظر ارسال خواهد کرد. در نظر داشته باشید برای پرونده‌های اثبات نسب باید حداقل پنج شاهد داشته باشید. برخی از قضات شاهدان را به محیط دادگاه برای شهادتدادن اظهار می‌کنند. پس از انجام آزمایشات و ارائه نتیجه آن به دادگاه، قاضی حکم نهایی برای پرونده را صادر خواهد کرد.
در صورت صدور دستور انجام آزمایش ژنتیک توسط قاضی، پرورشگاه موظف به انجام آنها خواهد بود. در نظر داشته باشید هزینه این آزمایشات باید توسط متقاضیان ثابت‌کردن نسب به پرورشگاه پرداخت شود. به‌علت امکان انجام آزمایشات ژنتیکی بر روی فرزند و والدین، مشکلات پرونده‌هایی این‌چنینی در زمانی نسبتاً کوتاه حل شده و حکم نهایی صادر می‌شود.
نتیجه‌گیری
راه‌های مختلفی برای اثبات نسب توسط دادگاه وجود دارد. در صورت امکان، قضات حکم انجام آزمایش ژنتیکی را برای پیگیری امور حقوقی پرونده‌هایی با این موضوع خواهند کرد. با انجام آزمایش ژنتیکی دیگر نیازی به حضور شاهدان در جلسه دادگاه نیست. در بسیاری از مواقع به‌دلیل نقص در مدارک یا پرونده با درخواست بررسی پرونده موافقت نمی‌شود. در چنین شرایطی می‌توان درخواست تجدید نظر ثبت کرد. پس از ثابت‌شدن نسب فرزند با والدین خود، نام او در لیست وراث والدین قرار می‌گیرد.