قرارداد سرمایه گذاری و تامین مالی یکی از قراردادهای مهمی است که شرکت‌های بزرگ، از آن برای جذب سرمایه‌گذار برای تامین مالی پروژه‌های خاص استفاده می‌کنند. البته این نوع قرارداد، متنوع بوده، اما می‌توان در دو دسته کلی داخلی و خارجی قرار داد. البته این دو دسته خود نیز شامل انواع مختلفی است که در این مقاله به صورت مفصل توضیح خواهیم داد. و انواع قراردادهای را توسط وکیل شرکت های تجاری هرمس مورد ارزیابی قرار خواهیم داد برای آشنایی بیشتر تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
قرارداد سرمایه‌گذاری و تامین مالی چیست؟
اما قبل از اینکه به بررسی انواع مختلف قرار سرمایه‌گذاری بپردازیم، بهتر است یک تعریف ساده از این نوع قرارداد داشته باشیم. منظور از قرارداد سرمایه‌گذاری و تامین مالی، قراردادهای اقتصادی و تجاری سودآور است که در طی آن باید شرکا به توافق مالی برسند. در واقع در قرارداد سرمایه‌گذاری و تامین مالی، میزان سرمایه اولیه هر یک از طرفین معامله و میزان سود هر یک به صورت دقیق و واضح مشخص شده است.
البته این نکته را نیز در نظر داشته باشید که بسیاری از این قراردادهای سرمایه گذاری، برای تامین مالی بسیاری از فعالیت‌های بزرگ اقتصادی انجام می‌شود. به همین خاطر ممکن است از کشورهای مختلف برای جذب سرمایه و مشارکت استفاده شود.
معرفی انواع قرارداد سرمایه‌گذاری و تامین مالی
همان طور که گفته شد سرمایه‌گذاری به دو نوع داخلی و خارجی تقسیم می‌شود که براساس هر یک از طرفین معامله، سرمایه‌گذار و سرمایه‌پذیر، انواع مختلفی از قرارداد سرمایه‌گذاری را خواهیم داشت. در ادامه به معرفی انواع قرارداد سرمایه‌گذاری و تامین مالی و بررسی شرایط هر یک می‌پردازیم.
قرارداد سرمایه‌گذاری و تامین مالی در کسب و کار
قرارداد سرمایه‌گذاری و تامین مالی در کسب و کارها، از جمله رایج‌ترین نوع قراردادهای سرمایه‌گذاری است. از آنجایی که هر روز با گسترش کسب و کارهای استارتاپی درگیر هستیم، بحث سرمایه‌گذاری و مشارکت برای گسترش این نوع فعالیت‌ها، رواج بسیاری دارد.
از آنجایی که یک کسب وکارهای نوپا، با چالش‌های بسیاری درگیر هستند که بزرگترین آن جذب سرمایه برای رشد و پیشرفت است. بنابراین تنظیم قرارداد سرمایه‌گذاری و تامین مالی برای جذب سرمایه در این شرکت‌ها بسیار ضروری است.
قرارداد سرمایه‌گذاری و تامین مالی در شرکت‌های استارتاپی
تامین مالی و سرمایه‌گذاری در شرکت‌های استارتاپی، جزو سرمایه‌گذاری‌هایی محسوب می‌شود که راندمان بسیاری بالایی دارد. اما به هر حال، یکی از اساسی‌ترین چالش‌هایی که در این نوع شرکت‌ها وجود دارد، جذب سرمایه‌گذار و تامین مالی است. بنابراین برای رشد و توسعه این نوع شرکت‌ها، اولین قدم تامین مالی با انعقاد قراردادهای متناسب با وضعیت استارتاپ‌ها است.
معرفی انواع قراردادهای سرمایه‌گذاری و تامین مالی در استارتاپ‌ها
این نوع قراردادها شامل سه دسته هستند:
- سهامی
- وام قابل تبدیل به سهام
- سرمایه گذاری
اما اینکه کدام یک از این قراردادها مناسب‌تر هستند، کاملا به شرایط و اهداف شرکت وابسته است. به هر حال بهترین کار برای انتخاب بهترین قرارداد سرمایه‌گذاری و تامین مالی در استارتاپ‌ها، مشاوره با کارشناسان و متخصصین حقوقی در این زمینه است که تجربه کافی در این زمینه دارند.
بررسی قرارداد وام قابل تبدیل به سهام
از مابین سه قرارداد سرمایه‌گذاری و تامین مالی، استفاده از وام قابل تبدیل به سهام است. این نوع سرمایه‌گذاری، نوعی بدهی کوتاه مدت محسوب می‌شود که شرکت‌های استارتاپی از این روش برای استفاده می‌کنند.
روش کار بدین صورت است که سرمایه‌گذار، مبلغی را به عنوان وام، واگذاری کرده و در نهایت به جای پس گرفتن پول به همراه سود آن، قسمتی از سهام شرکت را با توجه به شرایط موجود در این قراردادها، در اختیار می‌گیرد.
البته این روش سرمایه‌گذاری نسبت به دیگر روش‌ها با ریسک همراه است. بدین خاطر که این احتمال وجود دارد که ارزش‌گذاری مراحل ابتدایی کسب و کار تا حدی سخت و زمانبر است. بنابراین استفاده از این نوع سرمایه‌گذاری، می‌تواند تا زمانی که داده‌های بیشتری داشته باشیم، به تاخیر بیاندازد.
اهمیت قرارداد سرمایه‌گذاری و تامین مالی در کسب و کارها
تنظیم قرارداد برای سرمایه‌گذاری و تامین مالی کسب و کار، بسیار مهم است. چرا که قراردادها یک سند جدائی‌ناپذیر بین شرکت‌ها و شرکا است که با استناد بر آن می‌توان مدیریت بهتری داشت. البته این نکته را در نظر داشته باشید که تنظیم قرارداد، تا حدی مشکل است، اما می‌تواند به عنوان یک راه کار قوی، از بسیاری از دعواهای حقوقی جلوگیری کند. بنابراین یکی از راه‌های موفقیت در سرمایه‌گذاری، اصولی نوشتن قرارداد است.
قرارداد سرمایه‌گذاری خطرپذیر
یکی از انواع قرارداد سرمایه‌گذاری و تامین مالی، نوع خطرپذیر است که برای شروع یا رشد کسب و کارهای کوچک استفاده می‌شود. البته این نوع قراردادها همان‌طور که از نام آنها مشخص است، شرایط پرریسکی دارند. از این نوع سرمایه‌گذاری ها در راستای مدیریت مدل‌های راهبردی، کسب و کار، ارزش افزوده و افزایش قیمت سهام استفاده می‌شود.
در واقع این قرارداد، نوعی مشارکت در سرمایه‌گذاری بوده که بیشتر در استارتاپ‌ها و کسب و کارهای کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع قراردادهای سرمایه‌گذاری بر روی سرمایه آن دسته از افرادی که می‌خواهند در شرکت‌هایی با ظرفیت رشد قوی در ازای دریافت سهام سرمایه‌گذاری، نظارت می‌کنند. از آنجایی که این نوع قرارداد همراه با ریسک بوده، برای تنظیم آن باید همه بندهای قرارداد به صورت دقیق و واضح مشخص شود.
نمونه قرارداد سرمایه‌گذاری خطرپذیر چیست؟
نمونه قرارداد سرمایه‌گذاری خطرپذیر، نوعی از قرارداد سرمایه‌گذاری و تامین مالی است که برای کسب و کارهای کوچک استفاده می‌شود. در تنظیم این نوع قرارداد سرمایه‌گذاری، با استفاده از پول نقد و اختصاص دادن آن به شرکت‌های کوچک و نوپا، ارتباط شکل می‌گیرد.
اهمیت این نوع قراردادهای سرمایه‌گذاری، برای آن دسته از افرادی است که هیچ گونه دسترسی به سرمایه نداشته و در راستای جذب سرمایه اقدام می‌کنند. با خرید این نوع قراردادهای سرمایه گذاری، می‌توانید یک سرمایه گذاری حرفه ای انجام دهید.
قرارداد سرمایه گذاری مشترک
منظور از قرارداد سرمایه‌گذاری مشترک، آن دسته از قراردادهایی هستد که بین دو یا چند شخص حقیقی یا حقوقی است که با هدف دست یابی به اهداف تجاری، مالی یا فنی، تنظیم می‌شود. زمانی از این قرارداد سرمایه گذاری و تامین مالی استفاده می‌شود که تصمیم به ساخت یا دریافت مجوز تاسیس یک شرکت را داشته باشید.
در این موارد به تنهایی قادر به انجام این پروژه نیستید و نیاز دارید که افراد دیگری در تامین سرمایه یا انجام بخشی از فعالیت‌های پروژه به شما کمک کنند. پس این قرارداد سرمایه‌گذاری می‌تواند سرمایه‌های مورد نیاز پروژه را برای شما فراهم کند و از این طریق می‌توانید ایده خود را عملی کرده و به موفقیت برسید.
با تنظیم قرارداد مشترک، هر یک از طرفین تعهد انجام عملی در یک پروژه را بر عهده می‌گیرند و از این طریق از منافع مشترک پروژه استفاده می‌کنند. نکته‌ای که در مورد این قرارداد وجود دارد این است که هیچ از طرفین، مالک واقعی پروژه نیستند. اما در تنظیم قرارداد، سهم هر یک از طرفین، حدود وظایف و اختیارات شرکا به صورت دقیق مشخص می‌شود.
قرارداد سرمایه‌گذاری خارجی چیست؟
قرارداد سرمایه‌گذاری خارجی، نوعی از قرارداد سرمایه‌گذاری و تامین مالی است که به قرارداد دولتی یا توسعه اقتصادی نیز شهرت دارد. از این نوع قرارداد، برای سرمایه‌گذاری‌های بزرگ خارجی و درکشورهای در حال توسعه استفاده می‌شود. موضوع این قرارداد، متنوع بوده و طیف وسیعی از قراردادها را شامل می‌شود.
اعتبار این نوع قراردادهای سرمایه‌گذاری، به گونه‌ای است که تمامی قراردادهای مربوط به آن در مدت زمان بسیار طولانی تداوم خواهند داشت.
معرفی انواع قرارداد سرمایه گذاری خارجی
قرارداد سرمایه‌گذاری خارجی، نوعی از قرارداد سرمایه‌گذاری و تامین مالی است که خود به چند دسته تقسیم می شود. قرارداد سرمایه‌گذاری خارجی، منعکس کننده منافع سرمایه‌گذاران و منافع عمومی کشور میزبان است. البته این نکته را در نظر داشته باشید که مقررات عمومی یک کشور، این توانایی را ندارد که قواعد کلی درباره ماهیت پروژه‌های سرمایه‌گذاری را در بر داشته باشد.
به صورت کلی سرمایه‌گذاری‌های خارجی از دو راه قابل پذیرش است:
- سرمایه‌گذاری در زمینه بخش خصوصی
- سرمایه‌گذاری در چارچوب روش‌های مشارکت مدنی، بیع متقابل و ساخت
سرمایه‌گذاری خارجی نوع بیع متقابل
در این نوع قرارداد سرمایه‌گذاری و تامین مالی، تمامی هزینه‌های طرح سرمایه‌گذاری، از جمله نصب تجهیزات، توسعه و اکتشاف، نوسازی و بازسازی میادین، راه اندازی و انتقال تکنولوژی، توسط شرکت سرمایه‌گذار خارجی پرداخت می‌شود.
در این نوع قرارداد، سرمایه‌گذار هیچ حقی نسبت به اصل سرمایه و سود حاصل از سرمایه‌گذاری ندارد. در این نوع قرارداد به مالکیت کامل کشور میزبان بر منابع طبیعی تصریح شده است و تمامی قوانین کشور میزبان بر قرارداد حاکم خواهد بود. به علاوه تمامی مفاد قرارداد براساس قوانین ایران، تعبیر و تفسیر خواهد شد. برای بازپرداخت سرمایه‌گذاری اولیه و سود سرمایه‌گذار، تمامی پرداخت‌ها به صورت اقساط و با قیمت روز بین المللی انجام خواهد شد.
قرارداد سرمایه گذاری مدل BOT
از آنجایی که ارتباط مستقیمی مابین طرح‌های زیربنایی با منافع ملی و امنیت داخلی کشورها وجود دارد، دولت‌ها همواره در تلاش هستند که تسلط خود را بر منابع مذکور حفظ کنند و در عین حال پیشرفت منایع خود را از طریق سرمایه‌گذاری خارجی تامین کنند.
سرمایه‌گذاری خارجی BOT، که زیر مجموعه‌ای از قرارداد سرمایه‌گذاری و تامین مالی بوده، بهترین نوع روش قرارداد سرمایه‌گذاری خارجی است. قراردادهای BOT، به قراردادهایی گفته می‌شود که پروژه‌ای با مجوز دولت از طرف یک شرکت خصوصی ایجاد می‌شود که بعد از ایجاد، مورد بهره برداری شرکت قرار می‌گیرد و در نهایت بعد از اتمام قرارداد، پروژه به دولت طرف قرارداد انتقال می‌یابد.
قرارداد سرمایه‌گذاری و تامین مالی نوع مشارکت انتفاعی
این مدل قرارداد سرمایه‌گذاری مابین دو یا چند شخص مشترک که تصمیم به انجام فعالیتی را دارند، تنظیم می‌شود. به همین خاطر، چنین افرادی باید توانایی به اشتراک گذاشتن مال، پول، دانش و هنر خود را به صورت مشترک داشته باشند.
به همین علت است که چنین افرادی نمی‌توانند سهامدار شرکت باشند. تنظیم چنین قراردادی، می‌تواند اشتراک منفعت، حق کنترل برابر و وکالت متقابل را برای انجام قرارداد سرمایه‌گذاری مدل مشارکت انتفاعی به همراه داشته باشد.
معروف‌ترین قرارداد سرمایه گذاری و تامین مالی در ایران
- قرارداد سرمایه‌گذاری در تولید
- قراداد سرمایه‌گذاری در بازار گردشگری
- قرارداد سرمایه‌گذاری در فروشگاه‌های زنجیره‌ای
- قرارداد سرمایه‌گذاری در کارخانه
- قرارداد سرمایه‌گذاری در کشاورزی
تنظیم قرارداد سرمایه‌گذاری و تامین مالی چگونه است؟
قرارداد سرمایه‌گذاری و تامین مالی، مشابه با دیگر قراردادها باید شامل بندهای عمومی قرارداد از جمله تعیین طرفین معامله، موضوع، مدت و مبلغ قرارداد باشد. مهم‌ترین کاری که باید در زمان تنظیم قرارداد انجام شود، تنظیم یک قرارداد اصولی و منطبق با شرایط طرفین معامله است. به هر حال در تنظیم قرارداد سرمایه‌گذاری باید موارد زیر به صورت دقیق مشخص شود.
- موضوع
- مدت قرارداد
- روش تقسیم سود
- روش ورود شرکا به سرمایه گذاری و خروج آنها از آن
کلام آخر
در این مقاله به بررسی انواع قراردادهای سرمایه‌گذاری و نحوه تنظیم هر یک از این قراردادها پرداختیم. در قرارداد سرمایه‌گذاری مشابه با دیگر قراردادها، نیاز به درج موارد قرارداد به صورت دقیق و واضح است.
از جمله این موارد می‌توان به مدت، طرفین معامله، موضوع قرارداد و میزان سود و .. اشاره کرد. امیدواریم با مطالعه این مقاله، اطلاعات لازم در خصوص انواع قراردادهای سرمایه گذاری و نحوه تنظیم آن را بدست آورده باشید. در صورتی که نیاز به اطلاعات دقیق‌تر و مشاوره در مورد نحوه تنظیم این نوع قرارداد داشته باشید، می‌توانید از مشاوره کارشناسان موسسه حقوقی هرمس استفاده کرده و اطلاعات مورد نیاز خود را بدست آورید.
سوالات رایج در مورد قرارداد سرمایه‌گذاری و تامین مالی
- آیا سرمایه‌گذاری خارجی در ایران مجاز است؟
سرمایه‌گذاری خارجی در ایران، مطابق با قوانین کشور مجاز است، هر سرمایه‌گذار خارجی این قابلیت را خواهد داشت که به منظور عمران و آبادی و یا فعالیت‌های تولیدی اقدام به سرمایه‌گذاری کند.
- چند نوع قرارداد سرمایه‌گذاری و تامین مالی در استارتاپ‌ها وجود دارد؟
به صورت کلی سه نوع قرارداد سرمایه‌گذاری و تامین مالی در استارتاپ‌ها وجود دارد: سهامی، وام قابل تبدیل به سهام و سرمایه‌گذاری.
- تنظیم قرارداد سرمایه‌گذاری مدل مشارکت انتفاعی چه مزایایی دارد؟
با تنظیم قرارد سرمایه‌گذاری مشارکت انتفاعی، اشتراک منفعت، حق کنترل برابر و وکالت متقابل را برای انجام امور مشارکت انتفاعی به همراه دارد.