پرونده‌های کیفری به پرونده‌هایی گفته میشود که جرمی در آن اتفاق افتاده و یک فرد یا افرادی متهم به انجام آن جرم هستند. این دعاوی برخلاف موارد حقوقی، مسیرها و اصطلاحات زیادی دارد که آگاهی از آن می‌تواند به نفع شما در دادگاه باشد. قرار جلب به دادرسی، یکی از این اصطلاحات بوده وآن قراری است که در زمینه رسیدگی به این‌گونه پروندهها صادر میشود و متهم حق هیچ‌گونه اعتراضی به آن را ندارد.
دعاوی کیفری، از آن دست پرونده‌هایی است که افراد زیادی را پای میز محاکمه می‌کشاند. ازآنجاکه جرمی در آن رخ‌داده است، در پرونده‌های کیفری نیازمند آن هستید که از کمک یک وکیل برخوردار شوید. حساسیت این‌گونه شکایات قضایی به حدی بوده که حضور فردی آشنا به قوانین و ضوابط از الزامات آن است. اگر شما نیز برای این قبیل موارد درگیر دادگاه رفتن هستید، با وکلای ما مشورت کنید تا هیچ ضرری متوجه شما نشود.
وقتی پای قرار جلب به میان می‌آید…
پرونده‌های کیفری با شکایت شاکی از وقوع جرم اتفاق می‌افتد. این قبیل جرائم در مرحله اول در دادسرا مورد بررسی قرار میگیرد و ضابطین قضایی برای بررسی کم‌وکیف موضوع مطرح شده تحقیقات خود را آغاز می‌کنند. جستجوی ادله و مدارک در راستای پیشبرد این‌گونه پروندهها سرآغاز کار بازپرسی بوده که در دادسرا مسئول رسیدگی به شکایت موجود است. گاه بازپرس می‌تواند بر اساس شواهد موجود فردی را به‌عنوان متهم شناسایی کند و گاه این اتفاق رخ نمی‌دهد.
اگر برای بازپرس، وقوع جرم محرز و متهم مشخص شود، به‌موجب ماده ۲۶۵ قانون آیین دادرسی قراری را تحت عنوان قرار جلب به دادرسی صادر می‌کند. سابق‌براین در قانون واژه قرار جلب جایی نداشت. آنچه پس از تحقیقات از سمت دادرس انجام میشد، شناخت فرد متهم و حکم به مجرم بودن او بود. این دستور منجر به بازداشت فرد متهم میشد، البته او میتوانست در دادگاه از خود دفاع کند.
به‌موجب این حکم که قرار نهایی صادر شده در دادسرا است، تحقیقات بازپرس حکایت از آن دارد که فرد مشخصی به‌عنوان متهم شناخته شده و همه شواهد بر علیه او است. بازپرس می‌تواند با عنایت به این مستندات اذعان کند که او جرمی را انجام داده است و باید در دادگاه حاضر شود.
نتیجه برای دادستان ارسال میشود. پس از اینکه پرونده به دادستانی رسید، سه روز زمان لازم است تا بررسی‌های نهایی انجام شود و در صورت توافق، با نظر دادرس کیفرخواست صادر خواهد شد. به عبارت ساده‌تر منظور ازاین‌قرار، طرح دعوی در دادگاه و ارائه کیفرخواست به مرجع ذی‌صلاح رسیدگی است.
قرار جلب نیازمند چه شرایطی است؟
برای اینکه بازپرس بتواند قرار جلب به دادرسی را صادر کند، دو شرط اساسی باید رعایت شده باشد. اولین نکته این است که این قرار تنها در زمینه دعاوی کیفری صادر میشود. این بدان معنی است که دعوای مطرح شده باید بر سر ارتکاب جرم باشد. دعاوی حقوقی شامل این قرار نمی‌شود. شرط دوم این است که بازپرس بتواند ثابت کند فرد موردنظر متهم است. برای این موضوع باید ادله محکم و مستندات قوی به دست آورد که نشان دهد فرد موردنظر جرمی را مرتکب شده است. در غیر این صورت باید قرار دیگری صادر کند.
سایر احکام صادره را بشناسید
برای اینکه بیشتر با قرار جلب به دادرسی آشنا شوید، لازم است تا سایر قرارهای صادر شده را نیز بشناسید. این احکام نشان می‌دهد که چه تصمیمی باید در مورد فرد متهم اتخاذ شود. بازپرس بسته به ادله‌ای که به دست آورده است، می‌تواند یکی از این موارد را تعیین کند و با صدور آن، نتیجه را در اختیار دادستانی قرار دهد.
قرار منع تعقیب یا منع پیگرد قانونی یکی از این موارد است که نشان می‌دهد ادله کافی علیه متهم موجود نیست؛ در نتیجه او تا اطلاع ثانوی بی‌گناه است و بازپرس باید به دنبال مستندات دیگری باشد یا فرد دیگری به‌عنوان متهم وجود دارد.
زمانی که متهم به هر دلیلی فوت کند، حکم صادر شده از سمت دادرس مبنی بر قرار موقوفی تعقیب است. علاوه بر فوت، مرور زمان نیز می‌تواند از دلایل دیگری باشد که این حکم صادر میشود. توجه کنید که تنها در مورد منع تعقیب دادستان، اجازه اعتراض و تجدیدنظرخواهی وجود دارد. اگر دادستان خواهان تجدیدنظر در مورد پرونده موجود باشد، مسئول رسیدگی به پرونده دادگاه است و درصورتی‌که جرم متهم محرز شود، حکمی تحت عنوان قرار جلب به رسیدگی صادر میشود.
توجه کنید که قرار جلب به رسیدگی تنها توسط دادستان و دادگاه تعیین شده و قرار جلب به دادرسی توسط مسئول بازپرسی یا دادرس صادر میشود. مرجع ذی‌صلاحی که می‌تواند این قرار را صادر کند، دادسرا است و در مرحله قبل از رسیدگی قضایی به پرونده، این حکم تأیید میشود.
گام دوم پرونده‌های کیفری چیست؟
بر اساس ماده ۲۶۵ قانون آیین دادرسی، چنانچه ارتکاب جرم برای دادرس محرز شده، قرار جلب به دادرسی صادر میشود و چنانچه هیچ ادله‌ای نتواند اجرای عمل مجرمانه را تأیید کند، قرار منع تعقیب برقرار خواهد شد. در هر دو صورت پرونده به دادستانی ارسال میشود و ظرف سه روز نظر دادستان باید به‌صورت کتبی اعلام شده و پرونده برای بازپرس بازگردانده شود.
بر اساس آنچه در ماده ۲۷۶ آیین دادرسی ذکر شده است، درصورتی‌که نظر دادگاه نیز قرار به جلب دادرسی باشد، متهم توسط بازپرس احضار شده و تفهیم اتهام میشود. در این زمان به فرد متخلف زمان برای دفاع داده شده و سپس پرونده دوباره به دادگاه ارسال میشود. از این موضوع تحت عنوان اثر قرار جلب یاد میشود.
نظر دادستان چیست؟
زمانی که دادیار یا بازپرس قرار جلب را برای دادستانی ارسال کرد، همان‌طور که گفته شد، سه روز زمان لازم است تا دادستان نظر نهایی خود را اعلام کند. چنانچه نظر دادستان و بازپرس با یکدیگر مغایرت داشته باشد، این وظیفه حل اختلاف است که پرونده موردنظر را بررسی کرده رأی نهایی را اعلام کند. دقت کنید نظر شورای حل اختلاف قابل اعتراض نیست. اگر نظر دادستان و بازپرس پرونده با یکدیگر تناقض نداشته باشد، دادستان موظف است ظرف دو روز کاری کیفرخواست صادر کند و پرونده از مسیر قانونی خود پیگیری شود.
اگر متهم نیستید می‌توانید اعتراض کنید؟
قوانین مختلفی در زمینه پرونده‌های کیفری در قانون آیین دادرسی صادر شده است. براین‌اساس ماده ۲۷۰ قانون آیین دادرسی توضیح می‌دهد که برخی از قرارهای صادره از سمت دادسرا اجازه اعتراض از سمت طرفین دعوی را دارد. این احکام شامل قرار منع و قرار موقوفی تعقیب هستند. قرار بازداشت موقت، ابقا و تشدید تأمین و تأمین خواسته هم در صورت نیاز متهم قابل تجدیدنظر هستند؛ اما قرار جلب به دادرسی اجازه اعتراض به متهم و وکیل او را نمی‌دهد. پس اگر برای شما این حکم صادر شده است حق اعتراض ندارید.
کلام پایانی
پرونده‌های کیفری بدون درنظرداشتن ادله و مستندات، قابل‌پیگیری و بررسی در دادگاه نیستند. به همین منظور پس از شکایت شاکی، بازپرس پرونده باید به دنبال شواهد و مدارکی باشد که مجرم بودن یا نبودن متهم را برای دادگاه تأیید کند.
چنانچه دادرس بتواند شواهدی را به دست آورد که فرد را متهم کند و نشان دهد که او جرمی مرتکب شده است، باید حکمی تحت عنوان قرار جلب به دادرسی صادر کند که به دادستان نشان دهد اکنون پرونده در چه مرحله‌ای است. اگر شما نیز درگیر پرونده‌های کیفری و قضایی هستید، هرگز به‌تنهایی اقدام نکنید. بهتر است در این زمینه با مشاوران و وکلای حرفه‌ای مشورت کنید تا مطمئن شوید راه را اشتباه نمی‌روید. هرگونه اشتباهی در این قبیل پروندهها در نهایت می‌تواند به ضرر شما باشد.